معرفی پلی اتیلن شبکه ای شده ( PEX )

معرفی پلی اتیلن شبکه ای شده ( PEX )

ساختار اصلی لوله PEX ، از پلی اتیلن با چگالی بالا ( HDPE ) تشکیل شده است . لوله پکس یا لوله های مقـاوم در برابر حرارت از پلی اتیلن سنگین و با ایجاد پیوند عرضی پلیمری ساخته و تولید می شود .

این شبکه سه بعـدی ، خصوصـیات ماده اولیه را تا حـدی بهبود می بخشـد که به مـاده ای کاملا" جدید با ویژگـی های برتر تبدیـل می شود . تفاوت بین پلی اتیلن معمولی و پلی اتیلن شبکه ای شده ( PEX ) مشابه اختلاف بین اسپاگتی پخته شده و تور ماهیگتیری است . در حالت اول ، زنجیره های مولکولی به آرامی مرتب شده اند در حالی که در حالت دوم ، زنجیره ها به هم پیوسته یا بهم پیوند خورده اند . لوله PEX و نسل لوله های توسعه یافته آن بیشتر برای نصب در لوله کشی آب سرد و گرم و برنامه های گرمایش مناسب هستند . این لوله ها بدون در نظر گرفتن موانع نفوذی نبایستی برای توزیع آب در سیستم گرمایش نصب و استفاده شوند .

نشانه گذاری در لوله ها

به کمک علامت گذاری در طول کل لوله ( سریالی ) ، لوله های PEX همیشه می توانند شناسایی شوند . لوله ها همیشه با نام محصول ، قطر خارجی ، ضخامت مواد ، تاریخ تولید ، علامت گذاری متراژ و همچنین کلاسهای فشار و دما مشخص می شوند . با توجه به نـوع لوله ، شماره استاندارد مربوطه و همچنین گرید آن نیز ممکن است در نشانه گذاری استفاده شود .

لوله های روکش دار

مواد PEX ، مانند بسیاری از پلاستیک ها ، به مولکول هـای اکسیژن اجازه عبور از آن را متی دهتد . در سیستم آب لوله کشی انتشـار اکسیژن انجام نمـی شود ، زیرا سطـح اکسیژن آب شیر از قبل به نقطه اشباع رسیده اسـت . از طرف دیگر در سیستم های گرمایشـی الزاماتی برای مقاومت در برابر انتشار اکسـیژن وجود دارد . لذا لوله هایی که ما برای اتصـالات رادیاتور و سیستم ها گرمایشـی استفاده می کنیم به یک مانع انتشار اکسیژن الکل وینیل الکل ( EVOH ) مجهز شده اند که در واقع روکش لوله را شامل می گردد . این لایه بدون درز اکسـترود شده است و در خـارج از لوله PEX قترار میگیرد ولذا لوله های روکش شده الزامـات ایمنـی DIN 4726 و ISO 17455 که به مقاومت در برابر انتشار اکسیژن مرتبط میباشد را برآورده می سازد .

لوله PEX اولین ، بهترین و پر کاربردترین نوع لوله در جهان

سیستـم انعطاف پذیر PEX جهت سهـولت در عمـلیات نصب طراحـی شده است ، این لولـهها روشـی ایده آل و مناسـب در تاسیسـات گرمایشی و انتقال آب آشامیدنی محسوب می گردند . لوله های PEX ، یک روش لوله کشی پلاستیکی و با کیفیت بالا هستند که تمام نیاز های نصب بهداشتی را برآورده می کنند . آنها مزه ، بو ، فلزات سنگین یا مواد خطرناک را به آب آشامیدنی منتقل نمی کنند .

لازم به ذکر است پایداری گرمایی این لوله ها خواص منحصر به فردی را ایجاد کرده است و همچنین برای اتصال لوله ها به یکدیگر از اتصالات کوپلی استفاده می شود .

لوله کشی توسط لوله های PEX چگونه است ؟

هزینه لوله کشی PEX ( به اختصار پلی اتیلن شبکه ای شده ) کمتر از نصف قیمت مس است و بسیار سریعتر نصب می شود . و از آنجا که انعـطاف پذیر است ، PEX ، باز ستازی سیستم لولـه کشی را آسـان تر می کند . PEX ، دارای " قدرت ارتجـاعی " قـوی است و همیشه می خواهد به شکل اصلی خود برگردد . بنابراین کار با یک کلاف لوله PEX مانند کشتی گرفتن با یک حریف قوی و غول پیکر است . برای بیشتر قسمتها ، بهتر است به جای شاخه ، کلاف بخرید ( ft10 ) . ممکن است مجبور شـوید برای هر فوت مبلغ بیشـتری بپردازید و یک یا دو اتصال نصب کنید ، اما با این کار از پیچ و تاب خوردن لوله جلوگیری می کنید .

طی سه مرحله – سریع ، ساده و ایمن نصب را انجام دهید .

1- لوله را ببرید 2- اتصال کوپلی را باز کرده ، مهره و حلقه را روی لوله قرار داده 3- اتصال را در داخل لوله ثابت می کنیم. 4- حلقه و مهره را به اتصال رسانده و مهره را می بندیم .

• اتصال سریع و ابتکاری با حداقل تلاش حتی در شرایط باریک مانند شافت ها ، باعث کاهش خطای کار می شود .

• در صورت نصب صحیح اتصال 100% دائمی و ضد نشت می باشد .

• چرخش حلقه و مهره روی لوله به طور دقیق انجام می پذیرد تا بر روی هم ثابت شوند .

• عدم وجود اورینگ یا سایر قطعات متحرک ، خطر نشت را کاهش می دهد .

• عدم وجود حفره ، پوسته پوسته شدن یا خوردگی در سیستم ، آب تمیز و سالم را فراهم می سازد .

معرفی پلی اتیلن شبکه ای شده ( PEX ) (4)

معرفی پلی اتیلن شبکه ای شده ( PEX )

ساختار اصلی لوله PEX ، از پلی اتیلن با چگالی بالا ( HDPE ) تشکیل شده است . لوله پکس یا لوله های مقـاوم در برابر حرارت از پلی اتیلن سنگین و با ایجاد پیوند عرضی پلیمری ساخته و تولید می شود .

این شبکه سه بعـدی ، خصوصـیات ماده اولیه را تا حـدی بهبود می بخشـد که به مـاده ای کاملا" جدید با ویژگـی های برتر تبدیـل می شود . تفاوت بین پلی اتیلن معمولی و پلی اتیلن شبکه ای شده ( PEX ) مشابه اختلاف بین اسپاگتی پخته شده و تور ماهیگتیری است . در حالت اول ، زنجیره های مولکولی به آرامی مرتب شده اند در حالی که در حالت دوم ، زنجیره ها به هم پیوسته یا بهم پیوند خورده اند . لوله PEX و نسل لوله های توسعه یافته آن بیشتر برای نصب در لوله کشی آب سرد و گرم و برنامه های گرمایش مناسب هستند . این لوله ها بدون در نظر گرفتن موانع نفوذی نبایستی برای توزیع آب در سیستم گرمایش نصب و استفاده شوند .

نشانه گذاری در لوله ها

به کمک علامت گذاری در طول کل لوله ( سریالی ) ، لوله های PEX همیشه می توانند شناسایی شوند . لوله ها همیشه با نام محصول ، قطر خارجی ، ضخامت مواد ، تاریخ تولید ، علامت گذاری متراژ و همچنین کلاسهای فشار و دما مشخص می شوند . با توجه به نـوع لوله ، شماره استاندارد مربوطه و همچنین گرید آن نیز ممکن است در نشانه گذاری استفاده شود .

لوله های روکش دار

مواد PEX ، مانند بسیاری از پلاستیک ها ، به مولکول هـای اکسیژن اجازه عبور از آن را متی دهتد . در سیستم آب لوله کشی انتشـار اکسیژن انجام نمـی شود ، زیرا سطـح اکسیژن آب شیر از قبل به نقطه اشباع رسیده اسـت . از طرف دیگر در سیستم های گرمایشـی الزاماتی برای مقاومت در برابر انتشار اکسـیژن وجود دارد . لذا لوله هایی که ما برای اتصـالات رادیاتور و سیستم ها گرمایشـی استفاده می کنیم به یک مانع انتشار اکسیژن الکل وینیل الکل ( EVOH ) مجهز شده اند که در واقع روکش لوله را شامل می گردد . این لایه بدون درز اکسـترود شده است و در خـارج از لوله PEX قترار میگیرد ولذا لوله های روکش شده الزامـات ایمنـی DIN 4726 و ISO 17455 که به مقاومت در برابر انتشار اکسیژن مرتبط میباشد را برآورده می سازد .

لوله PEX اولین ، بهترین و پر کاربردترین نوع لوله در جهان

سیستـم انعطاف پذیر PEX جهت سهـولت در عمـلیات نصب طراحـی شده است ، این لولـهها روشـی ایده آل و مناسـب در تاسیسـات گرمایشی و انتقال آب آشامیدنی محسوب می گردند . لوله های PEX ، یک روش لوله کشی پلاستیکی و با کیفیت بالا هستند که تمام نیاز های نصب بهداشتی را برآورده می کنند . آنها مزه ، بو ، فلزات سنگین یا مواد خطرناک را به آب آشامیدنی منتقل نمی کنند .

لازم به ذکر است پایداری گرمایی این لوله ها خواص منحصر به فردی را ایجاد کرده است و همچنین برای اتصال لوله ها به یکدیگر از اتصالات کوپلی استفاده می شود .

لوله کشی توسط لوله های PEX چگونه است ؟

هزینه لوله کشی PEX ( به اختصار پلی اتیلن شبکه ای شده ) کمتر از نصف قیمت مس است و بسیار سریعتر نصب می شود . و از آنجا که انعـطاف پذیر است ، PEX ، باز ستازی سیستم لولـه کشی را آسـان تر می کند . PEX ، دارای " قدرت ارتجـاعی " قـوی است و همیشه می خواهد به شکل اصلی خود برگردد . بنابراین کار با یک کلاف لوله PEX مانند کشتی گرفتن با یک حریف قوی و غول پیکر است . برای بیشتر قسمتها ، بهتر است به جای شاخه ، کلاف بخرید ( ft10 ) . ممکن است مجبور شـوید برای هر فوت مبلغ بیشـتری بپردازید و یک یا دو اتصال نصب کنید ، اما با این کار از پیچ و تاب خوردن لوله جلوگیری می کنید .

طی سه مرحله – سریع ، ساده و ایمن نصب را انجام دهید .

1- لوله را ببرید 2- اتصال کوپلی را باز کرده ، مهره و حلقه را روی لوله قرار داده 3- اتصال را در داخل لوله ثابت می کنیم. 4- حلقه و مهره را به اتصال رسانده و مهره را می بندیم .

• اتصال سریع و ابتکاری با حداقل تلاش حتی در شرایط باریک مانند شافت ها ، باعث کاهش خطای کار می شود .

• در صورت نصب صحیح اتصال 100% دائمی و ضد نشت می باشد .

• چرخش حلقه و مهره روی لوله به طور دقیق انجام می پذیرد تا بر روی هم ثابت شوند .

• عدم وجود اورینگ یا سایر قطعات متحرک ، خطر نشت را کاهش می دهد .

• عدم وجود حفره ، پوسته پوسته شدن یا خوردگی در سیستم ، آب تمیز و سالم را فراهم می سازد .

جزوه صنعت پلی پروپیلن

1-لوله کشی

لوله‌کشی به نصب لوله‌های فلزی یا سیمانی و پلاستیکی و ... به منظور انتقال مایعات، گازها و گاه جامدات از یک نقطه به نقطه دیگر گفته می‌شود. لوله ها، اتصالات و شير فلكه ها روي هم رفته سيستم لوله كشي را تشكيل مي دهند.

2-انواع کاربردها

لوله‌کشی برای موارد زیر استفاده می‌شود:

         لوله‌کشی سرد و گرم در تاسیسات ساختمانی

           سیستم گرمایش کفی ساختمان

           سیستم حرارتی رادیاتور

           استفاده برای تاسیسات صنعتی

           قابل استفاده جهت انقال مواد شیمیایی (بازی و اسیدی)

           سامانه‌های پنوماتیک و هوای فشرده

           شبکه‌های آبرسانی شهری، صنعتی، کشاورزی

           تاسیسات بیمارستانی

3-اجزای یک سیستم لوله کشی

1)  لوله

لوله به یک استوانه بلند تو خالی دو سرباز، با سطح مقطع دایره ای شکل می باشد.

2)  اتصالات 
به كمك اتصالات لوله ها در طول هاي مختلف به هم وصل مي شوند تا طول مورد نظر به دست آيد و در عين حال اتصالات ، پيوستگي و تغيير جهت مسير لوله كشي را تامين كنند. پيوستگي و امتداد خط لوله با استفاده از بوشن ها ، مغزي ها و تبديل ها ميسر ميشود. براي تغيير مسير خط لوله ها از سه راه، چهار راه و زانو استفاده مي كنند. كلاهك (كپ)­­­­­ براي بستن دهانه لوله، در پوش براي كور كردن دهانه اتصالات و تبديل ها براي تبديل قطر دهانه لوله و اتصالات به كار ميروند. 

مهره ماسورها اتصالاتي بوجود مي­آورند كه به سادگي باز ميشوند. مهره ماسوره ها رزوهاي سه پارچه اند: دو قسمت از آن ها كه به دو سر لوله­ها پيچ شده و قسمت سوم در حالي كه با رزوه قسمت اول درگير است و برروي قسمت دوم نيز مي لغزد اين دو تكه را به همديگر متصل مي سازد.

1-2 ) لوله مغزي :مغزي يك قطعه لوله كوتاه دو سر دنده و يك قطعه آهن ريخته شده به شكل لوله كه دو سر آن از خارج دنده مي گردد ساخته مي شوند. براي اتصال اجزاي سيستم لوله كشي به خصوص اتصال دو وصاله به يكديگر مورد استفاده قرار مي گيرد. مغزي ها شامل مغزي رو پيچ ساده – روپيچ توپيچ تبديل و روپيچ تبديل مي باشند . از مغزي تبديل روپيچ توپيچ همانند بوشن و سه راهي تبديل براي تغيير قطر در لوله كشي استفاده مي شود .

2-2) سه راهها: مهمترين و پرمصرف ترين اتصالات در انشعاب لوله ها هستند .سه راهها مانند زانو در اندازه ها و انواع متنوعي ساخته ميشوند.از آن براي انشعاب هاي 90 درجه استفاده مي شود و همواره انشعاب آن با زاويه قائمه است. اگر هر سه خروجي سه راه هم اندازه باشند نوع آن بر حسب قطر لوله مشخص مي شود مانند سه راه يك دوم اينچ چنانچه اندازه قطر انشعاب (نافي) با قطر لوله اصلي متفاوت باشد اول اندازه قطر اصلي را مي نويسند و بعد انشعاب. زماني كه قطر هر سه خروجي متفاوت باشد اندازه هر سه خروجي را بايد نوشت و قطر لوله اصلي را بايد اول آورد .

3-2) چهار راه:در واقع همان سه راه است كه خروجي ديگري مقابل نافي داشته باشد محورهاي اين چهارراه خروجي در صفحه اي مشترك واقع و بريكديگر عمود هستند. چهارراه نيز مانند سه راه در اندازه هاي مختلف ساخته مي شوند.

4-2)در پوشها:براي بستن انتهاي لوله بوشن دار يا اتصالي كه داراي رزوه مادگي باشد به كار ميروند. در پوشها از جنس چدن آهن چكش خوار و برنج هستند.

 5-2) مهره ماسوره : انواع مختلفي دارند. كاربرد فراوان مهره ماسوره ها در خطوط لوله كشي در سهولت تعميرات نمود مي كند. وقتي مهره ماسوره و يك اتصال تلفيق شوند ميتوان با استفاده از يك اتصال رزوهاي تنها از تمام مزاياي مهره ماسوره بر خوردار شد.

6-2) بوشن :معمولا سر هر شاخه لوله يك عدد بوشن نيز مي بندند. بوشن ها از جنس چدن يا آهن چكش خوار و يا برنج هستند. بوشن ها عموما رزوه راستگرد دارند ولي نوع چپگرد را هم طبق سفارش مي سازند.نوع ديگري از بوشن كه روپيچ توپيچ يا دنباله نام دارد با بوشن متعارف فرق مي كند­­ و داراي رزوه روپيچ است. عملكرد بوشن تبديل اتصال انتهاي رزوه شده(خارجي) لوله به اتصالي با اندازه بزرگتر است. بوشن تبديل يك روپيچ- توپيچ به شكل در پوش تو خالي و با دو دهنه به قطر هاي مختلف است و آنرا ميتوان اتصالي براي كاهش و يا افزايش قطر تلقي كرد.

7-2) كلا هكهاي لوله: كلاهك (كپ) لوله براي بستن لوله يا اتصالي كه داراي رزوه روپيچ باشد به كار مي رود.كلا هك­ها مانند در پوش ها از جنس چدن آهن چكش خوار و برنج هستند.

آیین نصب و کاربرد لوله های تلفیقی (پنج لایه) و تک لایه قسمت یک

آیین نصب و کاربرد لوله های تلفیقی (پنج لایه) و تک لایه قسمت یک

سیستم­های لوله­ کشی تلفیقی (پنج لایه)، یکی از پیشروترین سیستم­های لوله­ کشی برای انتقال آب سرد و گرم بهداشتی و سیستم­های گرمایش و سرمایش در ساختمان­ های مسکونی، تجاری، صنعتی و ... به شمار می­روند.

ادامه مطلب: آیین نصب و کاربرد لوله های تلفیقی (پنج لایه) و تک لایه قسمت یک

مطالب کاربردی قابل دانلود

نکات فنی نصب و تست

لوله و اتصالات پلی پروپيلن

تاریخچه انواع لوله

لوله های پی وی سی

برای اولین بار ، پی وی سی در سال ۱۸۷۲ ، در یک آزمایشگاه تولید شد. در سال ۱۹۱۲ ، یکی از شیمیدانهای آلمانی به نام فریتز کلانه، موفق به ترکیب استیلن و اسید کلریدریک شد . محصول این واکنش گرید وییل بود. این محقق، بر آن بود که به نحوی از رادیکالهای آزاد برای پلیمری شدن ترکیب مذکور استفاده نماید که تا سال ۱۹۲۵، این طرح مسکوت ماند. در سال ۱۹۲۶ ، یک شیمیدان آمریکایی به نام والدوسيمون ، موفق به کشف پی وی سی گردید ، تولید، تجاری این ماده در سال ۱۹۳۰ شروع شد . در زمان جنگ جهانی دوم، ساخت انواع محصولات از این ماده استفاده گردید و به مرور تکنولوژی تولید مواد اولیه آن از کشورهای پیشرفته به کشورهای در حال توسعه مانند ایران ، انتقال یافت. لوله های پلیمری که امروزه استفاده میشود بیشتر از ماده پلاستیک گرمانرم تشکیل شده است . این لوله ها بیشترین مورد استفاده را در بازارهای جهانی دارد . محققان آلمانی ، پی وی سی را توسعه دادند و توانستند در هنگامی که با کمبود مواد اولیه برای لوله های معمولی مواجه شدند، از این ماده جهت ساخت لوله های آب استفاده کنند. .

امروزه ، کاربرد لوله های پی وی سی در شبکه های انتقال آب و سیستم فاضلاب، جایگاه خاصی دارد. لوله های پی وی سی به دلیل ارزان بودن و امکان نصب آسان آنها ، در مقایسه با دیگر لوله های پلیمری به خصوص در سیستم فاضلاب ، بیشترین مصرف را داراست

لوله های پلی اتیلن پلی اتیلن برای اولین بار در سال ۱۹۳۳، توسط شرکت شیمیایی سلطنتی انگلستان (سام) اختراع شد. این مواد به صورت تجاری تا سال ۱۹۳۹ مورد استفاده قرار نگرفت تا اینکه شرکتی از این مواد، در سال ۱۹۳۹ برای کابل های تلفن استفاده کرد. پلی اتیلن تولیدی در این سال، پلی اتیلن با چگالی پایین بود . دیری نگذشت که این ماده به عنوان جز بسیار مهم در توسعه سیستم رادیو جنگ جهانی دوم مطرح شد. در سال ۱۹۵۷الی۵۶ پلی اتیلن با چگالی

بالا و در سال ۱۹۷۶، پلی اتیلن خطی با چگالی پایین تولید شد. از سال ۱۹۵۰ تا امروز، کاربرد لوله های پلی اتیلنی در زمینه سیستم های انتقال آب نوشیدنی رواج یافته شده است. این نوع لوله ها بعد از لوله های پی وی سی در ردیف دومین لوله برای استفاده در لوله های پلیمری در دنیا . در سالهای ابتدایی ۱۹۶۰، لوله های پلی اتیلنی با چگالی بالا و چگالی پایین در زمینه لوله کشی آب آشامیدنی استفاده می شود. در ابتدا این نوع لوله ها در خطوط سرویس های خانگی یا کاربردهای ویژه مانند زهکشی کاربرد کاربرد قرار می گرفت و این به دلیل هزینه بیشتر نصب، نسبت به مواد دیگر بود. ولی لوله این لوله ها به عنوان یکی از مهمترین و مصرف ترین لوله ها در صنعت تاسیسات به شمار میروند. به طور کلی می توان گفت، این لوله ها از حدود چهل سال پیش رواج یافته اند

لوله های آب آشامیدنی از سال ۱۹۵۰

لوله های گاز از سال ۱۹۶۰

لوله های برق از سال ۱۹۶۰

لوله های کابل ها از سال ۱۹۷۰

لوله های دو جداره برای شبکه از سال ۱۹۸۰

لوله های پلی اتیلن مشبک

به دلیل مقاوم نبودن پلی اتیلن در برابر تکج ، لوله های پلی اتیلن برای حمل سیالات با دمای زیاد مناسب نمیباشد. بنابر این، استفاده از این لوله ها در تاسیسات گرمایشی و انتقال آب گرم بهداشتی مشکل آفرین است . همچنین لوله های پلی اتیلن بر خلاف لوله های فلزی فاقد ساختار فشرده اند و نفوذپذیری این لوله ها در مقابل گازها بالاست. همین امر موجب فرسودگی زودرس و طول عمر پایین این لوله ها میشود. به منظور رفع نقایص موجود و ساخت لوله های با طول عمر زیاد و دارای خواص مکانیکی و فیزیکی مناسب در دمای بالاتر از دمای محیط ، روش شبکه ای کردن لوله های پلی اتیلن توسط انگل در سال ۱۹۷۰ ، ابداع گردید . قبل از آن، در دهه ۱۹۵۰ هم با فکر تقویت ساختار پلی اتیلن ، تلاشهایی صورت گرفت. در ابتدا هدف، تقویت اتصال بین زنجیره پلیمر بود، در نهایت این تحقیقات منجر به تقویت پیوندهای بین مولکولهای پلی اتیلن شد . در سال ۱۹۷۵، کشف شد که پلی اتیلن را می توان با استفاده از ترکیات آزو شبکه ای کرد و برای اولین بار در سال ۱۹۷۷، لوله هایی از پلی اتیلن مشبک به وسیله فرآیند لوبونیل ساخه شد. در تعداد زیادی از کشورهای اروپایی ، از سال ۱۹۶۰ تا کنون، این لوله ها جهت سیستمهای لوله کشی، گرمایش تشعشعی و ذوب برفها استفاده میشود. پلی اتیلن مشبک در سال ۱۹۸۰ ، در آمریکا معرفی شد و از آن زمان تا کنون هر ساله گستره کاربرد آن بیشتر میشود.

لوله های تلفیقی

از آنجا که لوله های پلیمری محدودیت هایی در انتقال حرارت و یا تحمل فشار و ارتفاع بالا جهت رفع این نقیصه در کشور سوئیس در سال ۱۹۶۵، تلفیقی از فلز و پلیمر جایگزین لوله های پلیمری تبدیل شد. تا دهه ۱۹۷۰، استفاده از انواع لوله های پلیمری و تلفیقی در سیستم های تاسیساتی ناشناخته ماند و غالبا در تاسیسات، لوله های سری سیاه و گالوانیزه و مسی به کار میردند. در سال ۱۹۸۰، در کشور سوئیس لوله تلفیقی به بازار آمد و در اواخر ۱۹۸۰، در آلمان و در نهایت در اروپا با موفقیت خود را پیدا کرد. در سال ۱۹۸۳، لوله‌های لوله‌های پلی‌اتیلن مشبک با لایه‌های کشور در کشور آمریکا مورد مصرف مصرف قرار می‌گیرد تا به این ترتیب این صنعت در تاسیسات آب‌رسانی، بهداشتی، حرارتی و برودتی کاربرد خود را پیدا كرده و استانداردهای مربوطه را دریافت کرده اند.

لوله های پلی پروپیلن

به طور کلی پلیمرها بعد از جنگ جهانی دوم ، رشد چشمگیری پیدا کردند و اثر خود را در زندگی روزانه نشان دادند . پلی پروپیلن در سال ۱۹۲۵ ، به وسیله پرفسور نانا کشف شد ناتا بعد از آن در توسعه فرآیند تولید صنعتی بلی پلی اتیلن و گاز پروپیلن گام برداشت. فرآیند تولید تجاری پلی پروپیلن در سال ۱۹۵۷ شروع شد. این ماده، امروزه یکی از ارزانترین و پر مصرفترین ماده پلیمری در جهان است و این مصرف هر ساله گستره بيشتري میابد

لوله های پلی بوتیلن

این پلیمر، در سال ۱۹۶۰ به صورت معنی در کشور آلمان ساخته شد و در سال ۱۹۷۷، توسط شرکت شل در ایالات متحده در ساخت لوله های مصرف شده است. این پلیمر مقاومت عالی در برابر ازون و اکسایش داشته و نسبت به سایر پلیمرها از مقاومت در برابر نفوذ پذیرش در برابر گاز است .

پلیمر پلی بوتیلن که یک پلاستیک گرمانرم چهار گرینه است.

آلیاژ برنج

برنج

برنج از مدت‌ها پیش حتی قبل از تاریخ شناخته شده بود؛ در آن زمان که انسان هنوز فلز روی را نمی‌شناخت با ذوب کردن مس همراه با کالامین (سنگ معدن فلز روی) برنج تولید می‌کرد.

برنج معمولاً قابلیتچکش خواری بیشتری نسبت به مس و روی دارد ودمای ذوبآن تقریباً بین ۹۰۰ تا ۹۴۰ درجه سلسیوس است. نرم بودن آن می‌تواند با تغییر نسبت مخلوط مس و روی تغییر کند. مس داخل برنج (از طریق اثر اولیگو دینامیک) خاصیت میکروب‌کشی به آن می‌دهد. به همین خاطر از برنج به عنوان دستگیره و دیگر فلزات رایج در بیمارستان‌ها استفاده می‌کنند.

امروزه تقریباً ۹۰٪ از فلزات برنج بازیافت می‌شوند، چون فلز برنج خاصیت مغناطیسی کمی دارد و به راحتی می‌توان آن را از فلزاتی که معمولاً با آن‌ها مخلوط می‌شود جدا کرد. بدین ترتیب برنج جدا شده را دوباره بازیافت می‌کنند. چگالی برنج ریختگی در حدود ۸۴۰۰ تا ۸۷۰۰ کیلوگرم بر مترمکعب می‌باشد.

اکثر آلیاژهای برنج دارای دامنه انجماد بسیار کم بوده و وجود فلزات دیگر در مس عملاً باعث پائین آمدن نقطه ذوب می‌شود و هر قدر دامنه انجماد کمتر باشد، سیالیت آلیاژ بهتر خواهد بود ولی این امر معمولاً با زیاد شدن حجم انقباض متمرکز همراه است.

برنج‌ها از نقطه نظر شبکه محلول‌های جامد مس و روی دارای خواص زیر می‌باشند:

محلول جامدα:این شبکه در سرماچکش خواراست ولی چکش خواری آن در گرما منوط به نداشتن سربدر آلیاژ است (به دلیل تشکیل سرب مایع در گرما)

محلول جامد β:در این شبکه وجود سرب کمتر مزاحم بوده و شبکه خاصیت چکش خواری خود را در گرما حفظ می‌کند.

محلول جامد γ:این شبکه سخت و شکننده است و خواص عمومی شبکه γ را دارد.

آلیاژهای مس مانندآلومینیم به دو دسته آلیاژهای کارپذیر (نوردی) تقسیم می‌گردند. هر دسته از این آلیاژها نیز بر حسب شرایط ترکیبی عناصر آلیاژی می‌توانندعملیات حرارت یپذیر یا عملیات حرارتی ناپذیر باشند.

انواع برنج‌های کارپذیر (نوردی) فقط حاوی مس و روی می‌باشند و عناصر دیگر در حد ناخالصی در آن‌ها وجود دارد و برنج‌های آلیاژی علاوه بر مس و روی حاوی عناصر دیگری نظیرسیلیسم،آهن،قلع، و سرب و… نیز هستند و بیشتر از طریق ریخته‌گری شکل می‌گیرند.

برنج با ۵ تا ۱۵ درصد روی

کار بر روی قطعه در حالت سرد (Cold Working) این نوع برنج‌ها به ویژه هنگامی که میزان روی آنها نزدیک به ۱۵ درصد باشد به راحتی قابل انجام است. این برنج‌ها از قابلیت شکل‌پذیری خوب و مقاومت خوردگی بالایی برخوردارند، آلیاژهایی که در این گروه قرار می‌گیرند عبارتند از:برنج طلاکاری(با ۵ درصد روی)،برنز صنعتی(با ۱۰ درصد روی)، وبرنج قرمز(با ۱۵ درصد روی). برنج طلاکاری بیشترین کاربرد را در صنعت طلا وجواهرسازی برای ساخت روکش‌های طلایی رنگ دارد. شکل‌پذیری این برنج مانند مس است اما استحکام آن بیشتر است؛ در ضمن قابلیت ماشینکاری ضعیفی دارد. برنز صنعتی به علت قابلیت شکل‌پذیری آن در جواهرسازی،آهنگری وپرسکاریبکار می‌رود. قابلیت ماشینکاری آن ضعیف است، اما دارای خواص کار در حالت سرد بسیار خوبی است. به همین علت از آن برای ساخت لوله‌های کویلرادیاتورهاوکندانسورهااستفاده می‌شود.

برنج با ۲۰ تا ۳۶ درصد روی

آلیاژهایی که در این گروه قرار می‌گیرند عبارتند از: برنج کم‌روی (با ۲۰ درصد روی)، برنج فشنگ (با ۳۰ درصد روی)، برنج معمولی (با ۳۵ درصد روی).

از آنجا که روی ارزانتر از مس است، آلیاژهایی که درصد روی آنها بیشتر است ارزانتر هستند. این آلیاژها قابلیت ماشینکاری بهتر و استحکام بالاتری دارند، اما مقاومت خوردگی آنها پایین است و امکانترک خوردگی فصلی(Season Cracking) در نقاط دارای تنش‌های پسماند در آنها وجود دارد.

برنج کم‌روی بسیار شبیه برنج قرمز است و برای قطعاتی که نیاز به عملیاتکشش عمیق(Deep Drawing) دارند استفاده می‌شوند. در میان آلیاژهای مس-روی، دارای بهترین ترکیب شکل‌پذیری و استحکام است. پوکه‌های فشنگ در ابتدا کاملاً به روش کار در حالت سرد ساخته می‌شدند. فرایند ساخت از چندین مرحله عملیات کشش عمیق ساخته می‌شد، که پس از هر بار کشش، قطعه بازپختمی‌شد تا برای مرحله بعد آماده شود. گرچه قابلیت کار در حالت گرم برنج معمولی ضعیف است، اما عملاً می‌توان از آن در بسیاری از فرایندهای ساخت استفاده نمود و تنوع محصولات این آلیاژ نیز به همین علت است.

اگر مقادیر اندکی برنج افزوده شود، قابلیت ماشینکاری آن بسیار بالا می‌رود و تا حدی نیز قابلیت کار در حالت گرم آن نیزبهتر می‌شود. افزودن سرب به برنج، خواص خواص جوشکاریو انجام کار در حالت سرد را دچار مشکل می‌کند. از آلیاژهای این گروه می‌توان به برنج کم سرب(با ۳۲٫۵ درصد روی، ۰٫۵ درصد سرب)،برنج پرسرب(با ۳۴ درصد روی، ۲ درصد سرب)، وبرنج خوش‌تراش(با ۳۵٫۵ درصد روی، ۳ درصد سرب) اشاره کرد.

برنج کم سرب نه تنها دارای قابلیت ماشین کاری خوبی است، بلکه خواص کار در حالت سرد خوبی نیز دارد به گونه ای که مناسب ساخت قطعات مختلف ماشین تراش است. برنج پرسرب که گاهی «برنج حکاکی» نیز نامیده می‌شود، برای ساخت ابزارآلات،قفل و قطعات ساعت بکار می‌رود. برنج خوش‌تراش که برای ساخت قطعات ماشین‌های تراش به کار می‌رود دارای مقاومت خوردگی خوب وخواص مکانیکی مطلوبی است.

برنج مفرغ (Admiralty Metal) (با ۲۸ درصد روی) دارای یک درصدقلع است که مقاومت خوردگی خوبی به ویژه در مقابل آب دریا به آن می‌دهد. این آلیاژ دارای استحکام و شکل‌پذیری خوبی است ولی قابلیت ماشینکاری ونوردآن ضعیف است. به علت مقاومت بالا در مقابل خوردگی، از آن در ساخت تجهیزات نیروگاه و تجهیزات شیمیایی استفاده می‌شود. برنج آلومینیم‌دار (با ۲۲ درصد روی) دارای ۲ درصدآلومینیم است و به علت نزدیک بودن خواص آن با برنج مفرغ، دارای کاربردهای مشابهی است. به علت مقاومت بالای برنج آلومینیم‌دار در مقابل خوردگی ناشی از جریان‌های سریع آب، استفاده از آن برای ساخت لوله، در مقایسه با برنج مفرغ‌دار از ارجحیت بیشتری برخوردار است.

برنج با ۳۶ تا ۴۰ درصد روی 

آلیاژهای برنج با بیش از ۳۸ درصد روی دارای قابلیت شکل‌پذیری کمتری نسبت به برنج فشنگ هستند و انجام کار سرد بر روی آنها نیز امکانپذیر نیست. از این آلیاژ اغلب برای کار در حالت گرم و حدیده کاری استفاده می‌کنند.فلز مونتز(Muntz Metal) (با ۴۰ درصد روی) دارای قیمت ارزان و تا حدودی مقاوم در برابر خوردگی است. برنج دریایی (Naval Brass) تقریباً دارای همان ترکیب فلز مونتز است با این تفاوت که حاوی ۰٫۷۵ درصد قلع می‌باشد. وجود قلع در این آلیاژ سبب بالا رفتن مقاومت آن در برابر خوردگی می‌شود.

از این آلیاژ به دلیل خواص ویژه و شکل و رنگ آن در جاهای مختلفی استفاده می‌کنند:

 دردکوراسیون داخلی به خاطر رنگ تقریباً طلایی رنگش.

  در جاهایی که به اصطکاک کم نیاز باشد مثل مغزی قفل‌ها.

 درسازهای موسیقی مخصوصاً بخاطر خاصیت آکوستیکی(مثل هورن).

مجموعه ای از سازهای موسیقی برنجی

 میخ‌های برنجی

بزرگ‌ترین وجه تمایز بین انواع مختلف برنج بر اساسساختار بلوریآنهاست. دلیل این امر این است که ساختارهای اتمی دو عنصر مس و روی متفاوت است و آن‌ها را بسته به نسبت محتوا ودرجه حرارتترکیب می‌کنند.

شرکت Uponor

Uponor   اولین تولید کننده لوله ی مدورpex   از مواد خام دارای بازیافت کامل شیمیایی شرکت uponor   بیانیه ی خبری  14 فوریه 2023

Uponor   اولین تولید کننده لوله ی مدورpex   از مواد خام دارای بازیافت کامل شیمیایی

    uponor اولین لوله پکس مدور را از مواد خام دارای بازیافت شیمیایی کامل از ضایعات خود کارخانه با استفاده از رویکرد مورد تایید تعادل جرم   Iscc plus  تولید می کند.

همکاری میان uponor ، wastewise،borealis ، neste که ضایعات لوله pex را در مقیاس صنعتی با موفقیت به مواد خام پلاستیکی بازیافت شیمیایی کرده اند این راه حل نواورانه را امکان پذیر کرده است.

در سالیان اخیرuponor  برای پرداختن به اهداف اقتصادی دایره ای پژوهش هایی در مورد جایگزین های قابل دوام و پیشرفته تیمار ضایعات پلی اتیلن  pex اتصال متقابل شبکه ای انجام داده است.

در حالی که راه حل های جاری برای بیشتر انواع دیگر پلاستیک عملی هستند به دلیل انسجام ساختاری شیمی شبکه ای قادر به مدور سازی نیستند. بازیافت مکانیکی نخستین گزینه بازیافت باقی مانده است. اما در مقایسه با عمر معمولی طولانی 50 تا 100 ساله یpex  محدود به کاربردهای پایین چرخه با مشخصات معمول نازل است.

کشف راه حلی کاملا دایره ای برایpex  اولویت بالای ما به شمار آمده است.

بازیافت پیشرفته یکی از جالب ترین فرصت های در حال ظهور برای بستن حلقه ی pex با تجزیه ضایعات pex به اجزای شیمیایی اش و کاربردش برای تولید ماده ی خام جدید برای تولید لوله هایpex با کیفیت بالا همانند لوله اصلی است.

به واسطه ی همکاری چهارجانبه ی صنعتی با کنشگران با تجربه در امتداد زنجیره ی ارزش ،uponor  با کارخانه ی بازیافت پیشرفته ی wate wise ،پالایشگاه نفتborealis neste   تولیدکننده همکاری می کند پلی افلین تا بازیافت موفقیت آمیز لوله های ضایعاتی pex و تبدیلشان به لوله های pex ممتاز که مشتریانمان می شناسند و انتظار دارند عملی کند.

Uponor,wastewise,borealise neste با موفقیت راه را برای زنجیره ارزشی چزخه ای مرسم هموارکرده اند که بازیافت شیمیایی حلقه را می بندد.

لوله های pex نقش مهمی در گرمایش با بهره وری انرژی و لوله کشی ایمن دارند.

در نتیجه ی فرآیند منحصر به فرد اتصال متقابل  لوله کیفیت بسیار بالایی دارد و فوق العاده با دوام است که در مقابل شکستن آن برای بازیافت با فن آوری های معمول را دشوارتر میکند.

توماس فورد ،مدیر ارشد فناوری uponor می گوید: ما از این همکاری بسیار هیجان زده هستیم زیرا در انتقال به مواد دایره ای امتیازی برای ما به شمار می رود.

pex در سایه ی ویزگی های برترش تا کنون متنوع ترین کاربرد ها را داشته از سیستم های تامین آب ساختمان گرفته تا سیستم های سرمایشی و گرمایشی تا بشی . در  uponorاخیرا پنجاه سال اول تولید لوله  را جشن گرفته ایم و هدف دراز مدت تا زمان کاربرد صددرصد ضایعات pex به عنوان مواد خام از طریق بازیافت حلقه ی بسته است.

سال 2022، uponor  ضایعات  pex پسا صنعتی تولید خود را به wastewise تحویل داد.

برای به کار گیری در neste که پلاستیک ضایعاتی مایع شده را پالایش کرده و کیفیت آن را بهبود بخشیده پلیمر های پلاستیکی ضایعاتی در wastewise به روغن تجزیه شدند .مواد خام جدید به دست آمده تحت فرایند های ترک خوردگی و پلیمریزاسیون borealis قرار گرفتند تا مواد خام پلی اتیلن اتصال متقابل پیشرفته تولید کنند .

در نهایت ، uponor برای ایجاد سیستم های جدید pex از پلی اتیلن استفاده می کند که سپس می تواند یک بار دیگر در صنعت ساختمان برای مقاصد گرمایشی ،سرمایشی و حتی کاربردهای حساس تر با الزامات پیشرفته تر به کار رود،برای مثال قابلیت استفاده در سیستم های آب آشامیدنی کل زنجیره ی ارزشی از طریق تعادل جرم تایید شده  Iscc plusقابل ردیابی است .

در ژانویه 2023،پلی اتیلن بازیافتی پیشرفته تحویل شد و uponor در حال حاضر نخستین لوله مدور pex را برای کاربردهای آب آشامیدنی و گرمایش از کف تولید کرده است.

با بیشتر از 80 درصد تولید ماده سازگار Iscc ، این طرح گواهی بر آزمایشی بازیافت شیمیایی ضایعات pex در جهت حلقه بسته و مدور بودن pex است.

گام های آتی برای  uponor بررسی بیشتر پایان عمر مفید ضایعات pex و گنجاندن مسیرهای شریک بر این عقیده اند که این پروژه نخستین بازیافت شیمیایی مواد سازنده pex در سرتاسر جهان خواهد بود و حاکی از آن است که بازیافت شیمیایی می تواند کاربرد مجدد پلاستیک بازیافت سخت به مواد خام پلیمر با کیفیت بالا و تولید متوالی با کیفیت یکسان  را امکان پذیرکند. در ادامه شرکا گسترش مخزن پسماند و افزایش حجم بازیافت را مورد بررسی قرار خواهند داد.

uponor همچنین برای تولید خانواده محصول آبی خود که از مواد خام بیولوزیکی جریان های پسماند و ضایعات ساخته شده با Borealise همکاری می کند.

 uponor در یک کلام

uponor یکی از شرکت های بین المللی سرآمد است که رله حل هایی برای جابجایی آب آشامیدنی،سیستم های سرمایشی و گرمایشی تابشی کارآمد و راه حل های زیرساختی مطمئن موضوع آب را برای نسل آینده بازاندیشی می کند.با تعهد به تداوم پذیری و شوق به نوآوری، uponor  درحال توسعه فن آوری ها و سیستم های جدیدی است که زندگی انسان را توسعه بخشد.

ما به مشتریانمان در ساخت ساز تجاری و مسکونی،شهرداری ها و خدمات عمومی همچنین صنایع مختلف یاری میکنیم.

تاسریع تر و هوشمندتر فعالیت کنند uponor در 26 کشور اروپایی و آمریکای شمالی3900 کارمند متخصص دارد و محصولات در بیشتر از هشتاد کشورجهان به فروش می روند.

 سال2021، فروش خالص uponor به حدود3/1 میلیارد یورو بالغ شده است.دفتر مرکزی شرکت uponor در فنلاند قراردارد و در بورس سهام نزدیک هلسینکی ثبت شده است.

لیست مقالات

معرفی پلی اتیلن شبکه ای شده ( PEX )

جزوه صنعت پلی پروپیلن

آیین نصب و کاربرد لوله های تلفیقی (پنج لایه) و تک لایه قسمت یک

مطالب کاربردی قابل دانلود

تاریخچه انواع لوله

آلیاژ برنج

 شرکت Uponor